26 Nisan 2015 Pazar tarihinde, ADIGELER ÜZERİNE DÜŞÜNCELER başlığı altında notlar halinde derlemiş olduğum düşünceler ki, aşağıda imler halinde yer alan başlıklar olup, üzerinde düşünülmeye - araştırılmaya ve tartışılmaya açıktır. Sözünü ettiğim notlarımı ADIGE-XASE-DERNEKLERİ isimli blogumda yayınlamanın uygun olacağını düşündüm. Bu girizgahtan sonra, ilgi duyuyor olmanız dileği ile, aşağıda birbirini takip eden konular üzerinde sizi düşünmeye davet ediyorum.
TARTIŞILMAYA AÇIK FİKİRLERDİR:
⦁ Adıgağe kavramı, kısaca Çerkesliğin temeli olup, eklenecek veya içinden çıkartılacak bir eksiği fazlası yoktur, diyebiliriz. Xabze ise, tüm uygulamalar manzumesidir , şeklinde ifade edelim. Xabze, zamana ve değişen hayat şartlarına göre güncellenmesi gerekiyorsa, üzerinde xase toplantıları sonucunda karar almak sureti ile değiştirilmelidir. Kanaatindeyim. Tartışmaya açıktır.
⦁ Kısaca, geleceğimizi yeniden inşa ve/ya ihya edebilir miyiz?
⦁ Sizin bu konular üzerinde önceden düşünülmüş bir fikriniz var mı? Varsa paylaşmak ister misiniz?
⦁ Hazreti Ali'nin, "Çocuklarınızı, sizin zamanınıza göre değil, onların yaşayacağı zamana göre yetiştiriniz." ;
⦁ Hazreti Mevlana'nın , "Dün, dünde kaldı, bu gün yeni şeyler söylemek lazım, cancağızım." ;
⦁ "Dünün güneşi ile bu günün çamaşırını kurutamazsın";
⦁ Rh. Sayın Süleyman Demirel'in, "Dün, dündür.";
⦁ Kazanıqoe Jabağı'nın, "Değişen zamana uyabilen, erkektir." ;
⦁ "Zamanın ruhu";
vb. sözler geleceğimize nasıl bir ışık tutabilir?
⦁ Geleceğimiz olan çocuklarımıza - gençlerimize - torunlarımıza, kültürümüzü sağlıklı bir şekilde nasıl aktara biliriz? Önem ihtiva eden, can alıcı sorunsalımız...Makalenin odak noktası, burasıdır. Bizler, yani yolun sonuna gelmiş olan kuşak, gençlerimize - torunlarımıza neyi - nasıl bırakacağız?!!!
Dini açıdan da bakacak olursak:
⦁ "Nasıl yaşarsanız, öyle ölürsünüz. Nasıl ölürseniz, öyle haşrolursunuz." Hadisini hatırlayalım. İki dünyamız var, burası ve ötesi... Ötesine, yani perdenin arkasına geçince, bu dünyaya görünmeden, varlığımızı sürdüreceğimiz bir hayatımız olacak. Hazırlık yapıyor muyuz? Burada ne ekersek, orada da aynı şeyi biçeceğimiz yeni yurt. Yani, Dünya, Ahiret'in tarlasıdır. Deriz. Burayı huzur ile terk eder isek, orada da huzur bulacağımıza inandığımız yeni mekanımız, Cennet olsun. İnşallah.
⦁ Müslüman bir toplumun üyeleri olarak, Merhum Mehmet Akif Ersoy'un şu sözü "İslam'ı asrın idrakine söyletiniz." ve İmam-ı Gazali'nin, "İslam'ın her asra dönük bir yüzü vardır." sözlerinden, bu güne ve bizlere de bir mesajı var mı?
⦁ İlk ayetinde, "Oku" diyen yüce Allah (CC), Kur'anı Kerim'de defalarca Düşün - Aklet - Fikret ve "Allah, düşünmeyenlerin başına pislik yığar." , mesajlarının ne kadar farkındayız?
⦁ Adıgağanın ve dinimizin mesajlarını sentezleyerek, derneklerimiz kanalı ile toplumumuza neler verebiliriz?
⦁ Bu tür fikirleri hayata geçirmek için, hangi tür eğitime ihtiyacımız var? Ne tür destek araçlarını kullanabiliriz? Örneğin: Çerkes Derneklerimiz Niçin Var? Tüzüklerinde neler yazılı, tekrar göz atma zahmetinde bulunurlar mı?
⦁ Proje hazırlayıp, Avrupa Birliği Destek Fonlarından yararlanabilir miyiz?
⦁ Düşün Dinle Konuş ve benzeri Diksiyon - Hitabet gibi kurslara katılmak, bir işe yarar mı?
⦁ İsveç usülü Devre Halk Eğitimi seminerlerinden yararlanabilir miyiz?
⦁ Grup halinde Kitap Okuma etkinlikleri oluşturabilir miyiz?
⦁ Toplumun ufkunu açmak ve motivasyonunu yüksek tutmak için, konuşmacı dostlara ne dersiniz?
⦁ Toplumun ana dilini öğrenmesi için ne tür etkinlikler yapabiliriz?
⦁ Kültürümüze - Xabzelerimize dönük bilgi yarışmaları tertip edebilir miyiz?
⦁ İnternet teknolojilerinden faydalanarak, yerel tv - radyo yayınları yapa bilirmiyiz?
⦁ Sosyal Medya'yı daha derli toplu - kullanmanın yollarını paylaşabilir miyiz?
⦁ Köylerimize, yardımlaşma ve kültürel amaçlı dernekler ve/ya Köy Kültür Evleri kurabilir miyiz?
⦁ Toplumun insan envanterini belirleyip, iyi yetişmiş insanlarımızın fikirlerinden istifade edebilir miyiz?
⦁ Kayseri'de, örneğin Kaymek Kurslarına katılarak kendimizi geliştirebilir miyiz?
⦁ Yeni dernekler kurarak ve/ya mevcutlara üye olarak destek verebilir miyiz?
⦁ Toplum için, neyi - nasıl daha iyi yapabilirim? Sorusunu sorarak, cevap arayabilir miyiz?
⦁ Derneklerimizde periyodik sohbet toplantıları yapabilir miyiz?
⦁ Daha bilinçli - nitelikli - erdemli insan yetiştirmenin yollarını araştırabilir miyiz?
⦁ Adıgağe - Xabze - Thamade eğitimine dönük kurslar açabilir miyiz?
⦁ Dünyayi tanımak ve evrensel insan olmak konusunda bir çabamız olabilir mi?
⦁ Yani, hayatımızı daha anlamlı - daha verimli ve huzurlu kılmanın yollarını paylaşabilir miyiz?
Benzer soruları artırmak mümkün ise de, bu konuyu burada kesmek daha uygundur. Bir Çerkes / Adige olarak, Türkiye'nin veya dünyanın her hangi bir yerinde bu yazıyla karşılaşmış ve okumuş olabilirsiniz. Bu fikirleri çevrenizle tartışabilirsiniz. Çevrenizde bir derneğiniz var ise, bu konuları - fikirleri oraya taşıyabilirsiniz. Derneğiniz yoksa, bir dernek kurarak bu alanda hizmet etmenin yollarını açabilirsiniz. Gelişmenin ve kemale ermenin sınırı yoktur. Okumak ve anladığını çevreyle paylaşmak, bir gayret işidir. Kısaca halka hizmet, Hakk'a hizmettir, anlayışında olan bireylere ne mutlu. İnsan, insanla güzeldir. Hayat, insanlığın özünü kaybetmeden değişim ve dönüşüm serüvenidir. Esasen, farkında iseniz, insanlık kan kaybediyor, kan kaybını durdurmak için, neler yapabiliriz?
Bir sonra ki makalemde, ÇERKESLER ve ASALETMETRE başlığı ile özgün bir yazı yayınlamayı planlıyorum. Şimdiden, merakla beklemenizi öneriyorum.
Saygı ile selamlıyorum. Allah'a emanet olunuz.
Sebahattin Tokmak - Kayseri - 3 Ekim 2017
